Industria tregtare e transportit detar po shqyrton një teknologji të re pa karbon për lëvizjen e anijeve: energjinë bërthamore.
Kjo vjen si pjesë e përpjekjes për të arritur objektivat klimatike ambicioze, pasi transporti detar llogarit mbi 3% të emetimeve globale, më shumë se Japonia.
Organizata Ndërkombëtare Detare ka premtuar të ulë ndotjen deri në 30% deri në vitin 2030 dhe ta eliminojë krejtësisht deri në 2050.
Energjia bërthamore, që përdoret prej kohësh në anijet ushtarake, shihet si një zgjidhje e mundshme për të zëvendësuar naftën e rëndë ndotëse.
Kompania Core Power, në bashkëpunim me HD Korea Shipbuilding dhe Southern Co., po punon për të zhvilluar anije tregtare me reaktorë bërthamorë pa karbon.
Synimi është që reaktori i parë eksperimental të testohet në 2029 dhe një anije të jetë në ujë deri në vitin 2035.
Projekti përdor teknologjinë e TerraPower, një kompani mbështetur nga Bill Gates.
Megjithatë, ka sfida të mëdha teknike, rregullatore dhe të sigurimit.
Shumica e siguruesve komercialë nuk janë të gatshëm të mbulojnë anije me reaktorë bërthamorë, për shkak të rrezikut të madh financiar në rast të një aksidenti.
Pa sigurim, portet civile nuk do të lejojnë ankorimin e anijeve bërthamore, ndryshe nga anijet ushtarake që përdorin porte ushtarake.
Po ashtu, ekziston shqetësimi për sigurinë dhe mundësinë e sulmeve nga piratët apo akte sabotimi.
Përtej kësaj, teknologjitë e reja bërthamore – si reaktorët me presion të ulët – mund të zvogëlojnë zonën e rrezikut në rast aksidenti dhe të lehtësojnë pranimin e tyre nga rregullatorët.
Një avantazh tjetër i madh është që reaktorët mund të furnizojnë anijen për dekada pa pasur nevojë për karburant, duke eliminuar kohën e ndaljes për furnizim dhe duke liruar hapësirë për ngarkesë.
Kjo do të mundësonte më shumë të ardhura për kompanitë, dërgesa më të shpejta dhe kursime të mëdha në periudhë afatgjatë, pavarësisht kostove të larta fillestare.
Sidoqoftë, përparimi do të varet nga zhvillimi i rregullave të reja ndërkombëtare dhe sigurimi i pranimit të teknologjisë nga komuniteti detar global.
Takimi i ardhshëm i Organizatës Ndërkombëtare Detare pritet të trajtojë sigurinë e anijeve tregtare bërthamore dhe mund të sjellë përparim në këtë drejtim.
Sipas ekspertëve, edhe pse alternativa të tjera si amoniaku, metanoli dhe hidrogjeni janë në zhvillim, energjia bërthamore mund të ofrojë një rrugë më të shpejtë dhe më të qëndrueshme drejt transportit detar pa karbon.
