Detyra kryesore e bankave qendrore është të mbajnë çmimet nën kontroll, duke i dhënë hapësirë familjeve apo biznese të llogarisin paraprakisht shpenzimet e tyre.
Inflacioni nisi të rritet si pasojë e pandemisë, duke kapur në befasi shumë politikbërës, dhe më pas shpërtheu kur Ukraina sulmoi Rusinë. Rezerva Federale, Banka Qendrore Evropiane dhe ajo e Anglisë duke qenë se janë në kushte më të sigurta, kanë një rol më serioz në këtë mes.
Inflacioni i përgjithshëm duket se po bie dhe shpresat po rriten gjithashtu se ato mund të shtojnë kostot e huadhënies në muajt e ardhshëm.
Gjithsesi momentalisht ekziston mundësi që çmimet mund të rriten shumë më shpejt se sa përpara pandemisë.
Koha e kthimit të gjendjes në diçka pozitive është bërë më e komplikuar nga dukshmëria e ulët ndaj pasojave të rritjeve të normave të shpallura vitin e kaluar. Fed ka rritur normat nga afër zeros në një interval prej 4.25% në 4.5%. Norma kryesore e Bankës Qendrore Evropiane është 2%, ndërsa ajo e Bankës së Anglisë është 3.5%. Të gjitha këto shifra janë më të lartat që nga kriza financiare e viteve 2007-2008.
Inflacioni po bie
Të dhënat e fundit të inflacionit janë dukur premtuese. Në SHBA inflacioni vjetor ka shënuar rënie çdo muaj që prej qershorit, duke arritur në 6.5% në muajin dhjetor. Në Evropë dhe në Mbretërinë e Bashkuar, ku kostot e energjisë janë më të prekura nga lufta e Rusisë, inflacioni vjetor ka rënë respektivisht në 9.2% dhe 10.5%.
Por ende situata është delikate. Sipas FMN-së, inflacioni bazë që heq çmimet e paqëndrueshme të ushqimeve dhe energjisë, nuk duket se ka arritur kulmin në shumë vende, duke shtuar rrezikun që rritja e çmimeve të përfshijë gjithë ekonominë. Në Francë inflacioni u rrit në janar pasi qeveria vendosi subvencione për energjinë, duke treguar që fitimet në Evropë kanë qenë të dobëta.
Kjo i ka shtyrë bankierët të ruajnë taktika të ashpra, veçanërisht në Londër dhe Frankfurt.
FMN-ja parashikon që inflacioni mesatar vjetor në ekonomitë e zhvilluara do të bjerë nga 7.3% në 2022 në 4.6% këtë vit, përpara se të bjerë në 2.6% vitin e ardhshëm.
A është inflacioni drejt fundit?
Investitorët janë gjithnjë e më të sigurt se bankat kryesore qendrore do të ndryshojnë kursin së shpejti. Ata presin që normat e vendosura nga Fed, Banka e Anglisë dhe BQE të arrijnë kulmin e tyre deri në pranverë.
Banka e Kanadasë sinjalizoi javën e kaluar se do të ndalonte rritjen e saj pasi ngriti normën bazë të interesit në nivelin më të lartë në 15 vjet. Ashtu si Rezerva Federale, ajo filloi ciklin e saj të ecjes marsin e kaluar. Fed dëshiron të qetësojë punësimin dhe rritjen e pagave, të cilat mund të rrisin presionet inflacioniste.
E gjithë kjo skemë duket se ka rritur pritshmëritë për sinjale pozitive ekonomike.
