DeFi, shkurt për financat e decentralizuara, është një tjetër fjalë kryesore që ka hyrë në leksikun tonë, duke u bashkuar me Bitcoin, kriptomonedha, NFT, blockchain dhe metaverse.
Pra, çfarë është ajo?
Kontratat inteligjente
Çdo kontratë që bëni në botën reale, pavarësisht nëse jeni duke marrë një hipotekë ose jeni duke kërkuar një hua ose dëshironi të tregtoni disa aksione ose obligacione, është e bazuar në rregulla. Pra, kjo bazë rregullash mund të kodohet. Dhe kjo është pikërisht ajo që janë kontratat inteligjente, pjesë kodi që ekzekutojnë automatikisht veprime nëse plotësohen disa parametra. Revolucioni i kontratave inteligjente është se në vend që të jenë në një kompjuter, ato priten nga të gjithë ato që kanë një kopje të blockchain-it në fjalë. Në këtë formë ato nuk mund të modifikohen dhe do të mbeten saktësisht me të njëjtin kod që do të funksionojë saktësisht në të njëjtën mënyrë, përgjithmonë.
Pse na duhet?
Pse duhet të zëvendësojmë sistemin financiar tradicional me një version të decentralizuar?
Sipas disa ekspertëve, DeFi ka disa përparësi ndaj homologut të tij të centralizuar.
E para është efikasiteti. Heqja e ndërmjetësve shkakton më pak fërkime dhe e bën më të rrjedhshëm përpunimin e një transaksioni financiar.
Avantazhi i dytë lidhet me kostot. Në financat tradicionale, ndërmjetësit që drejtojnë transaksionet po marrin tarifa që janë përgjithësisht më të larta se ato që paguani aktualisht në aplikacionet DeFi.
Pika e fundit e shitjes së DeFi, bien dakord ekspertët, është se ai është një sistem më i hapur dhe demokratik. Sipas raportit Global Findex 2017, në mbarë botën ka rreth 1.7 miliardë adult rritur që janë ‘pa bankë’, që do të thotë se janë të përjashtuar nga sistemi financiar.
Me DeFi, nuk duhet domosdoshmërish të keni një llogari bankare për të hyrë në mjetet financiare, por keni nevojë për një lidhje interneti.
Çfarë mund të bëni me DeFi?
Me DeFi, ideja është që të keni akses në të gjitha funksionet e aksesueshme me një kripto token. Ju mund të merrni hua dhe sigurime, të bëni derivate, crowdfund dhe kumar, ndër të tjera. Merrni një shembull të thjeshtë si crowdfunding. Le të themi se dëshironi të mblidhni fonde për një kauzë bamirësie. Në sistemin aktual të centralizuar, duhet t’i besoni një platforme të palëve të treta për të mbledhur fondet nga donatorët dhe për t’i dhënë ato bamirësisë kur të arrihet qëllimi i financimit.
Ndërsa në një sistem të decentralizuar, ju mund ta zëvendësoni këtë ndërmjetës dhe të kurseni në tarifat e platformës. Ju thjesht mund të përcaktoni parametrat e këtij shkëmbimi dhe ta kodoni atë në një kontratë inteligjente në blockchain. Nëse plotësohen kriteret në kontratën inteligjente ‘smart’, paratë i dërgohen automatikisht bamirësisë. Nëse nuk plotësohet, fondet u kthehen automatikisht të gjithë personave që kanë dhuruar.
A eshte e sigurt?
DeFi premton të demokratizojë financat në mënyrë të sigurt, të përshtatshme dhe efikase, por a duket kjo shumë e mirë për të qenë e vërtetë? Kjo vjen me disa rreziqe të rëndësishme që duhet të merren parasysh. E para janë defektet në kontratat inteligjente. Meqenëse ato janë të pandryshueshme, nëse keni një gabim në kod, ai do të përsëritet vazhdimisht. Rreziku i dytë ka të bëjë me hakerat, të cilët mund të gjejnë shkelje në kod dhe ta shfrytëzojnë atë për përfitimet e tyre. Rreziku i tretë lidhet me paqëndrueshmërinë e kriptomonedhave. Rreziku përfundimtar ka të bëjë me vështirësinë për të ardhurit e rinj për të kuptuar se çfarë projektesh DeFi të zgjedhin dhe në cilat të investojnë.
A do ta shënojë DeFi fundin e institucioneve financiare siç i njohim ne?
Ndërsa DeFi duket se ofron gjithçka që bën financat tradicionale dhe akoma më shumë, a do të jetë fundi i sistemit financiar siç e njohim ne? Ekspertët thonë se është më e ndërlikuar se kaq dhe ndërmjetësit nuk do të zhduken automatikisht, por roli i tyre do të duhet të evoluojë. Ata do ta gjejnë veten në nevojë për të provuar vlerën e tyre të shtuar për publikun pasi nuk do të jenë më në një situatë monopoli. /EuroNews
