Pronësia intelektuale e këtij teksti i përket Richard Wm Zevnik, avokat në Kaliforni dhe autor i librit “Libri i plotë i sigurimeve”
Sigurime. Online e sjell të shqipëruar për lexuesin shqiptar.
Biznesi i sigurimeve është ndryshe nga shumica e bizneseve të tjera. Siguruesit shesin një produkt jo të prekshëm, një premtim për të paguar në rast humbjesh të papritura dhe këto premtime mund të prekin shumë njerëz. Për këtë arsye, biznesi i sigurimeve rregullohet më rreptë se shumica e industrive të tjera.
Rregullimi i sigurimeve bëhet nga shtetet veç e veç dhe jo nga qeveria federale, përveç disa ligjeve kundër monopoleve. Kjo do të thotë se, edhe pse ekziston një lloj unifikimi në rregullat mes shteteve, ka edhe dallime të rëndësishme.
SHËNIM: Për çdo pyetje të veçantë për ndonjë shtet, duhet kontaktuar departamenti i sigurimeve në shtetin tuaj.
Ligjet që rregullojnë sigurimet në disa shtete janë aq të ndryshme, sa shumë kompani krijojnë degë të veçanta për të shitur polica vetëm në një shtet të caktuar. Kjo ndodh shpesh në Teksas dhe Ilinoi, për shkak të vështirësive që shkakton pajtueshmëria me ligjet e tyre.
Dymbëdhjetë shtete kërkojnë një formë të sigurimit të detyrueshëm për makinat, të ashtuquajtur “no-fault”.
Për këtë arsye, policat për makina duhet të shkruhen në mënyrë që njerëzit të mund të udhëtojnë nga një shtet në tjetrin pa mbetur të pasiguruar për shkak të ndryshimeve në kërkesat ligjore të sigurimit.
Për shkak të këtyre rregullimeve dhe arsyeve të tjera biznesi, një organizatë sigurimesh përbëhet shpesh nga disa kompani të ndryshme sigurimi. Për shembull, “State Farm” reklamohet si një markë unike në nivel kombëtar, por në fakt përbëhet nga 12 kompani të ndryshme sigurimi, secila e organizuar më vete. Shumë kompani të sigurimeve që veprojnë nën të njëjtin emër tregtar – si State Farm, Farmers, Kemper apo Nationwide – kanë drejtues dhe borde, por asnjë punonjës real.
Ka arsye praktike pse kompanitë funksionojnë kështu. Disa shtete kanë rregulla të veçanta që e detyrojnë një organizatë të krijojë një kompani më vete për të lëshuar politika vetëm në atë shtet. Një arsye tjetër është që organizata të mund të ndjekë më lehtë rezultatet financiare të bizneseve të saj.
Këta faktorë – edhe pa marrë parasysh humbjet apo rreziqet individuale – ndikojnë në mënyrën se si një klient kategorizohet: si rrezik i preferuar, i zakonshëm apo nën standard. Në varësi të mënyrës sesi një organizatë sigurimi dëshiron të ndjekë rezultatet, ajo mund të krijojë kompani të ndara për çdo kategori.
Llojet e Siguruesve
Forma më e zakonshme e organizimit për siguruesit vendas është kompania aksionare (korporatë) e krijuar sipas ligjeve të një shteti të caktuar. Aksionet e këtyre kompanive nuk tregtohen gjithmonë në bursë. Shpesh, një sigurues është në pronësi të plotë të një ose më shumë siguruesve të tjerë brenda një grupi sigurimesh.
Për shembull, grupi American International Group, Inc. (AIG) zotëron (drejtpërdrejt ose nëpërmjet kompanive të tjera) kompani si:
- National Union Fire Insurance Company
- American Home Assurance Company
- Lexington Insurance Company
- Insurance Company of the State of Pennsylvania
- Birmingham Fire Insurance Company
AIG është një kompani mëmë (holding), jo një sigurues i drejtpërdrejtë. Kushdo që dëshiron të investojë në AIG, duhet të blejë aksione në kompaninë AIG, jo te kompanitë që ajo zotëron.
Një kompani sigurimi mund të jetë e regjistruar në një shtet, por të mos veprojë si kompani “e pranuar” në atë shtet – mund të operojë si kompani “jo e pranuar” ose e tipit “excess/surplus lines”.
Forma e dytë më e zakonshme është kompania e sigurimit mutual. Ajo nuk ka aksione dhe është në pronësi të mbajtësve të policave (klientëve), të cilët kanë të drejtë të votojnë për bordin drejtues. Bordi ka të njëjtat detyra si në çdo korporatë tjetër.
Disa kompani që ende përdorin fjalën “mutual” në emër, në fakt janë kthyer në kompani aksionare. Fjalën “mutual” e mbajnë për arsye historike dhe sepse krijon ndjesinë e besimit dhe sigurisë.
Forma e tretë është “reciprocal insurer” ose “interinsurance exchange”. Në këtë rast, të gjithë klientët (të quajtur “abonentë”) sigurojnë njëri-tjetrin. Për t’u siguruar te një kompani e tillë, duhet të nënshkruash një marrëveshje që i jep një “avokati të posaçëm” të drejtën për të menaxhuar të gjitha çështjet e kompanisë. Ky avokat zakonisht është një korporatë më vete, që punëson ose bashkëpunon me të tjerë për menaxhim, vlerësime, dëme dhe ri-sigurime.
Shembuj janë:
- AAA (American Automobile Association) dhe degët e saj si Automobile Club of Southern California
- USAA (United Services Automobile Association)
Këto kompani shpesh pranojnë vetëm persona me anëtarësi të veçantë, si pjesëtarët e një klubi ose të shërbimit ushtarak.
Të tre format janë të rregulluara njësoj nga departamentet e sigurimeve të shteteve. Mutual dhe reciprocal insurer u japin klientëve të drejtën të marrin pjesë dhe të votojnë në mbledhjet vjetore – por pak e shfrytëzojnë këtë të drejtë.
Këto forma organizimi janë mbetje nga një kohë kur grupe të vogla njerëzish lokalë krijonin sigurime për ata që nuk kishin mundësi. E drejta për të votuar lidhet me idenë që vendimet e bordit prekin drejtpërdrejt një grup të kufizuar klientësh.
Çfarë do të thotë kjo për konsumatorin?
Në praktikë, për konsumatorin e zakonshëm ndryshimet mes kompanive aksionare, mutuale dhe reciproke janë të vogla – përveç mënyrës se si shiten politikat.
Politikat e kompanive mutuale dhe reciproke janë shpesh më të lira se ato të kompanive aksionare. Kjo ndodhte sepse ato njihnin mirë grupet e kufizuara të klientëve që siguronin, si dhe operonin në zona të kufizuara.
Por në ditët e sotme kjo diferencë çmimi mund të jetë mashtruese. Në të kaluarën, të gjithë ofronin të njëjtën policë zjarri, të përcaktuar me ligj, prandaj çmimi ishte realisht faktor krahasues. Sot, politikat për shtëpi ofrojnë mbulim shumë më të gjerë.
Prandaj, blerësit e sigurimeve duhet të krahasojnë jo vetëm çmimin, por edhe mbulimin real që ofrohet. Policat më të lira të kompanive mutuale apo reciproke ndonjëherë ofrojnë më pak mbulim sesa ato të kompanive aksionare.
