Duket si një paradoks: të shkosh në breg të detit për t’u çlodhur dhe të jesh i lodhur në mënyrë të pashpjegueshme në mbrëmje.
Ndodh gjithashtu kur aktivitetet tona të përditshme janë reduktuar në një shëtitje në plazh, banjo dielli në shezlong dhe ndoshta një libër.
Po pse të lodh deti? Në realitet, ka një shpjegim dhe ka të bëjë me proceset që trupi ynë duhet të zbatojë për t’u përshtatur me një situatë të re. Të kalosh më shumë orë jashtë, në një mjedis me kushte shumë të ndryshme në krahasim me ato të qendrës urbane ku jetojmë ose zyrës ku punojmë, e shtyn trupin tonë të formulojë përgjigje ndaj stimujve që nuk i has gjatë pjesës tjetër të vitit.
Këtë e arrin nëpërmjet mekanizmave të tillë si vazodilatacione (zgjerimi i enëve të gjakut), djersitja e shtuar dhe prodhimi i melaninës, të cilat kërkojnë një shpenzim të caktuar energjie.
Zgjerimi i enëve të gjakut
Ndërsa ulemi përgjatë bregut duke u përpjekur të relaksohemi sa më shumë që të jetë e mundur, trupi ynë vazhdon të punojë. Prioriteti i tij është rregullimi i temperaturës së brendshme e cila duhet të mbetet gjithmonë rreth 36 ose 37 gradë, pavarësisht nga kushtet e jashtme të motit. Kur është shumë nxehtë, termorregullimi ndodh përmes djersitjes: poret e lëkurës zgjerohen dhe eliminojnë ujin dhe kripërat minerale për të shpërndarë nxehtësinë e tepërt. Ndaj hasim në fazat e para të dehidrimit, i cili thekson ndjenjën e lodhjes.
“Rritja e djersitjes çon në humbjen e lëngjeve, kripërave minerale dhe dehidratimit të përgjithshëm, me një ulje të substancave të tilla si kaliumi dhe magnezi. Këto substanca janë shumë të rëndësishme për të kontribuar në tkurrjen e muskujve dhe transmetimin e neuroreceptorëve. Me fjalë të tjera: jo vetëm që jemi më të lodhur, por edhe ndihemi si jemi”, shpjegon doktoresha Daniela Trabattoni, nga Qendra Kardiologjike Monzino në Milano.
Vazodilatacione
Në origjinën e rritjes së djersitjes gjejmë edhe vazodilatacione. Temperaturat më të larta bëjnë që enët e gjakut të zgjerohen, duke lejuar kështu qarkullimin e gjakut të rrjedhë më lehtë dhe duke ulur presionin e gjakut. Prandaj, ne do të kemi presion më të ulët të gjakut sesa jemi mësuar, përgjegjës për një ndjenjë më të madhe të lodhjes.
Ajri i detit është më i pasur
Të kuptosh këtë është pothuajse i menjëhershëm: ajri që thithim në breg të detit nuk është i njëjtë me atë që hyn në mushkëri kur lëvizim nëpër qytet. Por cila është origjina e këtij dallimi? Para së gjithash, një përqendrim më i lartë i oksigjenit me të cilin trupi ynë do të mësohet vetëm pas një periudhe të shkurtër përshtatjeje. Dhe mbi të gjitha jodi, ndër elementët që e bëjnë ajrin të kripur, i cili stimulon aktivitetin e tiroides dhe metabolizmin. Prandaj, oreksi i shtuar që na pushton shpesh ditët e para të pushimeve.
Prodhimi i melaninës
Bërja e diellit nuk është një aktivitet kaq relaksues. Rrezitja është rezultat i rritjes së prodhimit të melaninës nga melanocitet, qeliza të pranishme në lëkurë, flokë dhe sy. Është përgjigja natyrale e trupit tonë ndaj ekspozimit të zgjatur ndaj rrezeve UV, por melanogjeneza kërkon shpenzime të mëtejshme të energjisë që do të rëndojnë në rezervat e mbetura në fund të ditës.
Lëvizni në ujë
Noti apo ecja përgjatë vijës bregdetare nuk është i njëjti aktivitet fizik që jemi mësuar të bëjmë në qytet. Në fakt, një element më i dendur se ajri, domethënë uji, është futur në mjedis. Jo vetëm kaq, molekulat e ujit të detit priren të grupohen rreth molekulave të kripës, duke rritur më tej rezistencën që do t’i kundërvihet çdo lëvizjeje tonë. Për të përparuar, do të përdorim më shumë energji dhe natyrisht do të lodhemi më shumë. Përveç faktit që trupi do të duhet të vazhdojë të rregullojë temperaturën në kalimet e ndryshme nga nxehtësia e rrezeve të diellit në të ftohtin e ujit.
Por deti shlodh
Megjithatë, ne shkojmë në breg të detit për të gjetur atë relaks që na mungon gjatë pjesës tjetër të vitit. Dhe në fakt, pas disa ditësh përshtatje me mjedisin e ri, ne fillojmë të perceptojmë të gjitha përfitimet në trup dhe mendje. Vazodilatacione, për shembull, gjithashtu promovon relaksim më të mirë dhe reduktim të simptomave të ankthit dhe stresit, ndërsa orët e kaluara jashtë dhe aktiviteti fizik stimulojnë lirimin e serotoninës dhe endorfinës. Këta neurotransmetues rregullojnë gjendjen shpirtërore, emocionet dhe përcjellin një ndjenjë të përgjithshme të mirëqenies.
Admirimi i hapësirës blu para nesh për një kohë të gjatë, më pas lejon që i gjithë sistemi ynë vizual të gjejë lehtësim nga mungesa e thellësisë dhe e dritës së ekraneve të kompjuterit dhe smartfonëve.
LEXO EDHE: Merre mjekun me vete… Edhe në plazh
