Shteti duhet të ndërhyjë për të mbuluar boshllëqet, që nuk i mbulon sigurimi privat në Ukrainë. Kjo është e nevojshme që të vijnë investime për rindërtim.
Industria e sigurimeve është gati të mbulojë ndërtimet kur tregu të qetësohet. Por sigurimi për rrezikun e luftës është thelbësor. Ky treg është shembur që nga viti 2022. Pa këtë mbulim, bizneset nuk investojnë.
Rindërtimi i Ukrainës do të ndodhë vetëm kur vendi të jetë më i qëndrueshëm. Por përgatitjet për sigurimet kanë nisur.
Qeveria ukrainase, vendet perëndimore dhe bankat e zhvillimit kanë rol të rëndësishëm. Ata duhet të japin mbështetje dhe garanci për siguruesit që të rikthehen në treg.
Besimi i investitorëve varet edhe nga sigurimet
Ukraina po punon me aleatët për rindërtimin. Ajo nuk ka mundësi të mjaftueshme për ta bërë vetë.
Kjo sjell mundësi për kompani ndërtimi dhe banka nga gjithë bota. Qëllimi nuk është vetëm rindërtim, por ndërtim sipas standardeve të reja dhe të gjelbra.
Por bizneset nuk investojnë nëse nuk ndihen të sigurta. Rreziqet janë të shumta: ekonomia, korrupsioni, lufta, mungesa e financimeve.
Sigurimi është një mjet i rëndësishëm për të menaxhuar këto rreziqe.
Sigurimet në ndërtim
Ka shumë lloje sigurimesh për projektet ndërtimore. Disa mbulojnë dëme nga zjarri, përmbytjet ose vjedhja. Disa mbulojnë mallrat gjatë transportit. Ka edhe sigurim për dëmet ndaj palëve të treta dhe sigurim profesional.
Ka sigurime për pronarët, por edhe për rreziqe klimatike dhe kibernetike.
Në Ukrainë, sigurimi për rrezikun e luftës është i domosdoshëm. Pas vitit 2022, ky sigurim mungon. Kjo pengon ndërtuesit dhe furnizuesit të punojnë në Ukrainë.
Hapat e deritanishëm
Edhe po të mbaronte lufta sot, tregu privat i sigurimeve nuk do të rikthehej menjëherë. Kompanitë janë të kujdesshme në vende me histori lufte.
Prandaj duhen garanci nga shtetet dhe institucionet për të mbështetur siguruesit.
Gjatë luftës janë krijuar disa skema të përbashkëta sigurimi.
Në nëntor 2023, Marsh dhe Lloyds, bashkë me qeverinë ukrainase, krijuan skemën Unity. Fillimisht ajo mbuloi eksportin e grurit nga portet e Detit të Zi. Në mars 2024, u zgjerua edhe për ngarkesa si çelik dhe hekur.
Në shtator 2023, Miller dhe Clearwater mbuluan anijet me grurë nga portet e Ukrainës.
Edhe MIGA e Bankës Botërore dha garanci për një projekt në Lviv. Ishte sinjal për investitorët dhe një hap drejt sigurimit të rrezikut të luftës.
Në qershor 2023, BE, BERZH dhe të tjerë ranë dakord të ndihmojnë në rikthimin e tregut të sigurimeve. Edhe Britania shprehu mbështetje.
Në qershor 2024, SHBA shpalli një fond prej 50 milionë dollarësh për sigurimet në Ukrainë.
Thirrje për ndryshime nga siguruesit
Në shtator 2024, Marsh dhe Aon kërkuan që siguruesit të heqin përjashtimet e përgjithshme për Ukrainën. Ata thanë që këto përjashtime nuk pasqyrojnë nivelin real të rrezikut.
Rreziqet në Ukrainë janë ndryshe nga ato në Rusi apo Bjellorusi. Ka shumë zona në perëndim që nuk janë prekur nga lufta. Përdorimi i të dhënave ndihmon të shihet ku mund të investohet me sigurim.
Sigurimi për bujqësinë dhe shëndetësinë ndihmon ekonominë dhe punësimin.
Nevojitet një zgjidhje e plotë për sigurimet
Siguruesit e mëdhenj ndërkombëtarë kanë rol kyç. Tregje si SHBA, Britania, Japonia dhe Gjermania mund të ndihmojnë.
Por ata duan garanci nga shtetet dhe bankat që të mos humbin nëse lufta rifillon.
Deri në shkurt 2024, MIGA kishte dhënë 215 milionë dollarë garanci. Por për 2023 nevojiteshin 514 milionë dollarë. Kërkohet një mbështetje shumë më e madhe.
Edhe industria e sigurimeve duhet të veprojë. Brokerat mund të lidhin kompani të ndryshme për të mbuluar rajone të caktuara. Kjo ndihmon në shpërndarjen e rrezikut.
Do të duhen edhe risigurues. Modelet ekzistuese për rreziqe të mëdha, si ato bërthamore, mund të shërbejnë si shembull.
Sigurimi duhet të lidhet ngushtë me financimin e projekteve. Paratë do të vijnë nga partnerë privatë, BE dhe banka zhvillimi. Mbështetja nga SHBA është bërë e pasigurt pas zgjedhjeve të fundit.
Prandaj, sigurimi dhe financimi duhet të planifikohen bashkë, sipas një liste të qartë projektesh, që ta udhëheqë qeveria ukrainase me ndihmën e donatorëve.
