Zjarret e shkaktuara nga bateritë litium në pajisjet elektrike dhe elektronike të hedhura (WEEE) janë kthyer në një shqetësim gjithnjë e më të madh për qendrat e menaxhimit të mbetjeve.
Për të përballuar këtë problem, që në vitin 2019 organizatat që merren me mbledhjen dhe trajtimin e baterive të përdorura dhe të WEEE, së bashku me prodhues të pajisjeve shtëpiake dhe elektronikës, krijuan Tavolinën e Baterive (Batteries Roundtable). Qëllimi ishte shkëmbimi i përvojave dhe gjetja e zgjidhjeve.
Kohët e fundit, Insurance Europe u përfshi në këto përpjekje, duke bashkëpunuar për hartimin e një udhëzuesi praktik për mbledhjen, trajtimin dhe përpunimin e baterive litium të përdorura.
Ky udhëzues u botua në vitin 2025 nga disa anëtarë të Tavolinës së Baterive, së bashku me Insurance Europe dhe Recharge. Ai paraqet shembuj të praktikave të mira për menaxhimin e rreziqeve përgjatë gjithë zinxhirit të mbetjeve të baterive litium, përfshirë masa që përmirësojnë sigurinë dhe shëndetin e punonjësve, pajisjeve dhe impianteve.
Rezultatet e anketës mbi zjarret nga WEEE
Nevoja për këtë bashkëpunim u pa pas një ankete në nivel BE, nisur në vitin 2019 nga Tavolina e Baterive.
Raporti përfundimtar, i përgatitur nga EuRIC (Konfederata Evropiane e Industrive të Riciklimit) dhe WEEE Forum (shoqatë ndërkombëtare me 51 organizata për përgjegjësinë e prodhuesve), tregoi se zjarret në zinxhirin e menaxhimit të WEEE ishin në rritje.
Termo-ngjarje (ngrohje dhe shpërthime që çojnë në zjarr) ndodhën në çdo fazë të procesit: gjatë grirjes në trajtim, gjatë magazinimit në qendrat logjistike dhe në fazën e para-trajtimit.
-
Për 4 nga 10 pjesëmarrës, shumica e këtyre ngjarjeve nuk kërkuan mbulim nga sigurimi.
-
Megjithatë, kostoja mesatare e incidenteve të raportuara në vitin 2018 ishte rreth 190 mijë euro për kompani.
-
Zjarret më të rënda gjatë katër viteve të fundit shkaktuan dëme mesatare prej 1.3 milionë eurosh.
Që nga viti 2018, situata është përkeqësuar: dëmet financiare janë rritur, ndotja mjedisore është shtuar dhe rreziku për shëndetin e punonjësve është bërë më i lartë.
Vështirësitë me sigurimin e qendrave të mbetjeve
Anketa tregoi se politikat aktuale të sigurimit nuk janë të përshtatshme për rreziqet e reja që vijnë nga zjarret e baterive të përdorura.
Shumë qendra riciklimi e kanë të vështirë të sigurohen për aktivitetin e tyre, pikërisht për shkak të këtyre rreziqeve. Kjo sjell:
-
prima më të larta sigurimi,
-
përjashtime nga mbulimi,
-
ose pamundësi për të gjetur një sigurues që ofron polica.
Situata bëhet më e ndërlikuar kur lejet e punës së qendrave varen nga detyrimi për të pasur sigurim. Edhe pse janë ndërmarrë masa parandaluese për zjarrin, ato nuk garantojnë domosdoshmërisht sigurueshmërinë e këtyre kompanive. Raporti nënvizon se këto vështirësi duhen studiuar më thellë.
Rekomandimet për parandalim dhe sigurueshmëri më të mirë
Në raportin e dytë të Tavolinës së Baterive, të botuar në korrik 2021, theksohet rëndësia e sigurimit. Një nga rekomandimet kryesore ishte krijimi i një dialogu më të madh mes industrisë së mbetjeve dhe sektorit të sigurimeve për të gjetur zgjidhje. Ato përfshijnë:
-
Vendosjen e standardeve të detyrueshme për mbrojtjen nga zjarri, me kërkesa minimale për parandalim dhe sisteme shuarjeje.
-
Përfshirjen e kritereve të sigurisë dhe parandalimit në tenderët publikë.
-
Heqjen e pengesave që vështirësojnë rinovimin e kontratave mes kompanive të sigurimit dhe atyre të riciklimit.
-
Hartimin e një metodologjie për llogaritjen e primit të sigurimit: prima të ulet nëse kompania e riciklimit përmbush masat e parashikuara të parandalimit. Siguruesit ose brokerët mund ta kontrollojnë këtë me inspektime dhe, në rast mangësish, të lejojnë një periudhë korrigjimi.
Përpjekje të vazhdueshme të industrisë
Tavolina e Baterive, së bashku me Insurance Europe dhe grupet e tjera të industrisë, vazhdon të punojë për udhëzime mbi trajtimin e duhur të baterive litium të hedhura dhe WEEE që përmban bateri.
Në këtë kuadër, Forumi i Parandalimit i Insurance Europe mbledh ekspertë për të zhvilluar rekomandime të reja. Aktualisht, po punohet për një udhëzues të plotë për siguruesit mbi riciklimin e mbetjeve elektronike. Qëllimi është që siguruesit dhe sektori i riciklimit të gjejnë një gjuhë të përbashkët për të siguruar menaxhim më të qëndrueshëm dhe më të sigurt.
