KONTEKST:
Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia në fillim të vitit 2022, shumë avionë të huaj që ishin dhënë me qira kompanive ajrore ruse mbetën të bllokuar në territorin rus. Shumica e këtyre avionëve ishin në pronësi të kompanive ndërkombëtare që i kishin siguruar kundër rreziqeve të luftës dhe sekuestrimit.
Kur Rusia ndaloi kthimin e këtyre avionëve, kompanitë që i jepnin me qira kërkuan dëmshpërblim nga siguruesit. Por shumë kompani sigurimi refuzuan pagesat, duke thënë se kjo nuk ishte “sekuestrim i mbuluar” sipas termave të policave.
Ky ngërç çoi në një seri procesesh gjyqësore në Londër dhe juridiksione të tjera. Pika kyçe ishte nëse mbajtja e avionëve nga Rusia përbënte një akt “sekuestrimi” apo “konfiskimi” sipas kushteve të sigurimeve të rreziqeve të luftës.
Vendimi i javës së kaluar nga Gjykata e Lartë në Londër ishte vendimi i parë i madh për disa nga këto raste. Gjykata doli në anën e kompanive që japin avionët me qira (lessors) dhe vendosi që akti i Rusisë për të mbajtur avionët përbënte sekuestrim të mbuluar nga sigurimi.
Ky është një zhvillim me peshë, sepse krijon një precedent që mund të përdoret për qindra pretendime të tjera me vlerë miliarda dollarë. Për siguruesit dhe risiguruesit, kjo do të thotë potencial për humbje të mëdha dhe rishikim të mënyrës si trajtohen klauzolat për rreziqet e luftës në të ardhmen.
GJYKATA E LARTË NË LONDËR
Javën e kaluar, Gjykata e Lartë në Londër vendosi në favor të kompanive që japin avionë me qira (lessors), për vitet e sigurimit 2021 dhe 2022.
Ky është një zhvillim i rëndësishëm në proceset gjyqësore për aviacionin mes Rusisë dhe Ukrainës.
Analistët e Morningstar DBRS paralajmërojnë se vendimi mund të ketë ndikime negative financiare për siguruesit dhe risiguruesit.
Në këtë rast, Gjykata Britanike vendosi që sigurimet për rreziqet e luftës duhet të paguajnë për avionët dhe motorët që janë bllokuar në Rusi që nga fillimi i vitit 2022.
Edhe pse vendimi vlen vetëm për disa raste testuese, ai krijon një precedent.
Ky precedent mund të hapë rrugë për shumë pretendime të tjera. Gjykata dha një përkufizim të gjerë për fjalët “sekuestrim” dhe “konfiskim”, që mund të çojë në shumë pagesa të reja sigurimi.
Sipas analistëve të DBRS, ky vendim është pozitiv për gjashtë kompani që ende kanë pretendime aktive.
Ai u jep atyre besim për vendime të ngjashme në të ardhmen, edhe pse disa çështje janë në gjykata jashtë Britanisë.
Pala e paditur ka ende të drejtë të apelojë, por ky vendim tashmë pritet të ndikojë ndjeshëm tregun e sigurimeve.
Ai mund të ndryshojë mënyrën si kuptohen klauzolat për rrezikun e luftës dhe nëse aktet politike mund të sigurohen apo jo.
Shtatë pasoja për siguruesit dhe risiguruesit nga ky vendim:
1. Rritje e rezervave teknike:
Shumë sigurues kanë shtyrë vendosjen e rezervave për pretendimet për avionët e bllokuar. Tani do të detyrohen të rivlerësojnë dhe ndoshta t’i rrisin ato. Sidomos disa sindikata në tregun Lloyd’s mund të ndiejnë presion në koeficientët e kapitalit.
2. Rrezik nga zhvillime negative rezervash:
Përkufizimi i gjerë i “sekuestrimit” mund të çojë në njohjen e pretendimeve shtesë. Kompanitë që kanë nënvlerësuar rrezikun apo kanë pritur refuzime të suksesshme, mund të përballen me mungesë rezervash.
3. Presion mbi shtresat e risigurimit:
Humbjet e mëdha bruto do t’i shtyjnë siguruesit të kërkojnë mbulim nga risigurimi. Por rimarrja e këtyre shumave mund të vonohet apo të kundërshtohet, veçanërisht kur termat janë të ndryshëm ose kur lindin mosmarrëveshje për kushtet e mbulimit.
4. Dëmtim i reputacionit të siguruesve:
Siguruesit që kanë ndjekur qasje refuzuese ose nuk kanë negociuar me mirëbesim mund të humbasin besimin e klientëve dhe partnerëve në të ardhmen.
5. Nevojë për klauzola më të qarta:
Siguruesit do të duhet të përcaktojnë më qartë rreziqet politike dhe shtetërore në policat e tyre. DBRS pret që sigurimi për luftra të vijë me mbulim më të kufizuar dhe çmime më të larta.
6. Disa sigurues mund të tërhiqen nga tregu:
Disa kompani mund të ndalojnë së ofruari sigurime për avionët me qira ose mund të kufizojnë mbulimin për rajone të caktuara për shkak të rritjes së çmimeve dhe mungesës së kapacitetit.
7. Efekt ndërkombëtar i vendimit:
Edhe pse vendimi është nga një gjykatë angleze, ai pritet të ndikojë edhe gjykata të tjera në botë, veçanërisht ato që zbatojnë parimet e common law. Kompanitë që japin avionë me qira mund ta përdorin këtë precedent në vendet e tjera ku kanë çështje të hapura.
Pasoja për industrinë e avionëve me qira
Për shkak të problemeve në dorëzimin e avionëve të rinj nga prodhuesit (OEM), balancat financiare të këtyre kompanive janë në nivelin më të ulët të pesë viteve të fundit.
Analistët e DBRS presin që kompanitë e mëdha të përdorin paratë nga këto gjykime për të shpërblyer aksionarët, e jo për të shlyer borxhe.
Ndërsa ato kompani që nuk kanë porosi të reja për avionë, mund të përdorin paratë nga sigurimi për të blerë avionë të përdorur në treg dhe për të rritur gradualisht biznesin.
Përfundim nga DBRS:
“Vendimi në favor të kompanive që japin avionët me qira ndryshon terrenin ligjor dhe financiar të çështjes së sigurimeve të lidhura me konfliktin Rusi-Ukrainë. Ai konfirmon një interpretim të gjerë për rreziqet e luftës dhe forcon vlefshmërinë e policave të tyre.”
“Ndikimi përfundimtar do të varet nga ankimet dhe nga shlyerjet e ardhshme. Por ky vendim rrit rreziqet për siguruesit e aviacionit. Ai tregon nevojën për rezerva më të forta, qartësi ligjore dhe menaxhim më të mirë të rrezikut.”
