Ndryshimet e reja në skemën e pensioneve synojnë të nxisin skemat private për profesionistët, duke ofruar stimuj për profesionet e lira dhe të vetëpunësuarit.
Institucionet financiare ndërkombëtare po nxisin skemën profesionale ku të gjithë të vetëpunësuarit janë anëtarë të paracaktuar.
Për të inkurajuar marrjen e pensioneve private, qeveria mund të heqë tatimin mbi të ardhurat që paguhet për kontributet në fondet e pensioneve private.
Ekspertët pohojnë se ka ardhur koha për kolonën e dytë të pensioneve.
Naim Hasa, Këshilltar i “SIGAL UNIQA Fond Pensioni” thotë për “Monitor” se, një zgjidhje e qëndrueshme dhe një reformë afatgjatë do të ishte vendosja edhe e sistemit të detyrueshëm vetëkapitalizues privat, kolona e dytë, si pjesë përbërëse e sistemit të përgjithshëm të pensioneve, ashtu siç e kanë të gjithë vendet, madje edhe ato rreth nesh si Kroacia, Bullgaria, Maqedonia e Veriut, Kosova etj.
Këto situata që po kalon sistemi i pensioneve në Shqipëri kanë shtruar nevojën e reformimit të tij, tha z. Hasa, i cili sqaroi se një nga sistemet që po instalohet dhe zhvillohet sot me sukses në Europë e më gjerë është vendosja e sistemit të Alternuar të Pensioneve, me dy komponentë të rëndësishëm, një sistem publik bazë i konsoliduar dhe një sistem privat i zhvilluar, i detyrueshëm për brezin e ri dhe vullnetar për të gjithë ata që duan një pension më të lartë.
Sipas tij, ky sistem presupozon një ndarje të kontributit në dy pjesë, kontribut shoqëror për skemën shtetërore PAYG dhe kontribut individual për skemën vetëkapitalizuese private.
Ndërsa skema vullnetare lihet e lirë, kush dëshiron më shumë, bëhet pjesëmarrës në këto skema.
Këtë model, krahas të gjithë vendeve të zhvilluara si Gjermania, Franca, Italia etj., e gjejmë edhe në Poloni, Hungari, Kroaci, Bullgari, Estoni, Rumani, Çeki, Sllovaki, Kosovë, Maqedoni e Veriut, etj., të cilat sipas kushteve konkrete kanë bërë ndarjen e kontributeve dhe ndjekin në dinamikë evoluimin e këtyre proceseve.
Vetëm tre vende të Ballkanit Perëndimor, Shqipëri, Bosnjë e Serbi nuk e kanë kompletuar sistemin e pensioneve me kolonën e dytë private, kjo është edhe arsyeja që niveli i pensioneve në këto vende është shumë i ulët.
Hasa vëren se, duke vendosur një sistem të alternuar pensionesh me dy komponentë të rëndësishëm, një sistem publik bazë të konsoliduar dhe një sistem privat të zhvilluar, krijohen premisa, jo vetëm në përmirësimin gradual të situatës financiare të sistemit të pensioneve, por ndihmohet edhe ekonomia e vendit, duke mobilizuar kursimet e popullatës nëpërmjet kontributeve në investime në ekonominë e tyre.
Sipas tij, sistemet private të pensioneve u japin zgjidhje mjaft problemeve që dikton koha:
Së pari, zgjidhin kontradiktën e brezave, duke e bërë brezin e ri më të interesuar për t’u siguruar;
Së dyti, zgjidhin problemet e shtrembërimit të tregut të punës, mjaft shqetësuese për ekonominë shqiptare, i cili zë rreth 32% të informalitetit, si në rastin e evazionit të zi, ashtu edhe të atij gri, mbasi lidhet shumë mirë masa e kontributit me atë të përfitimit.
Së treti, ofrojnë përfitime në kushte më të favorshme moshe, vjetërsie në punë e masë pensioni, si dhe kanë një transparencë e sistem fiskal mjaft favorizues.
LEXO EDHE: Elvis Ponari: Sigurimet dhe pensionet private, prirje drejt dixhitalizimit dhe inovacionit
