Një valë sulmesh të fshehta ndaj cisternave tregtare të naftës dhe një kontroll gjithnjë e më i rreptë ndaj të ashtuquajturës “flota hije” e Rusisë po trondisin tregjet globale të sigurimeve detare.
Sulmet kanë ekspozuar pronarët e anijeve dhe siguruesit ndaj rreziqeve të reja gjeopolitike dhe financiare.
Në muajt e fundit, pesë cisterna janë goditur nga shpërthime të pashpjeguara, shumë prej të cilave dyshohet se janë shkaktuar nga mina magnetike.
Minat magnetike janë një armë që po përdoret gjithnjë e më shpesh në luftën detare asimetrike.
Sulmi më i fundit, i cili përmbyti dhomën e motorit të anijes Vilamoura, ndodhi javën e kaluar në brigjet e Libisë.
Katër sulme të mëparshme ndodhën në janar dhe shkurt, dhe kishin në shënjestër anije të ndryshme në Detin Mesdhe dhe në Detin Baltik.
Ndërsa askush nuk ka marrë përgjegjësinë, të gjitha anijet e dëmtuara kishin ndaluar në porte ruse javët para sulmeve.
Inteligjenca ushtarake ukrainase e ka përshkruar Vilamourën si pjesë të “flotës hije” të Rusisë, duke sugjeruar se mund të jetë shënjestruar si hakmarrje e fshehtë.
Megjithatë, Kievi nuk e ka pohuar dhe as mohuar përfshirjen.
Këto sulme kanë tronditur tregjet detare dhe kanë alarmuar analistët e sigurisë detare, të cilët paralajmërojnë se autorët mund të mos jenë vetëm ukrainas.
Pavarësisht misterit që rrethon shpërthimet, një gjë është e sigurt: profili i rrezikut për sigurimin në shumë rajone po përkeqësohet shpejt.
Mbulimi me sigurim po bëhet më i vështirë.
Gjermania ka vepruar me vendosmëri kundër “flotës hije” të Rusisë, duke ndjekur shembullin e Suedisë me kontrolle të reja për përputhshmëri në sigurimet detare në Detin Baltik dhe Detin e Veriut.
Duke nisur nga 1 korriku, të gjitha cisternat që kalojnë në ujërat gjermane në lindje të Fehmarnit duhet të paraqesin dëshmi për mbulim sigurimi për ndotjen.
Ky detyrim – i zhvilluar në bashkëpunim me Suedinë – synon të ushtrojë presion mbi një klasë anijesh që njihen për fshehjen e pronësisë së vërtetë, përdorimin e flamujve të favorshëm dhe shmangien e kanaleve tradicionale të sigurimit.
Ky shtrëngim është pjesë e një strategjie më të gjerë të Perëndimit për të zbatuar sanksionet dhe për të reduktuar rrezikun mjedisor.
Sipas Bashkimit Evropian, më shumë se 340 anije janë tashmë të përfshira në listat ekzistuese të sanksioneve.
Masat nuk janë vetëm simbolike. Më herët këtë vit, Gjermania konfiskoi Eventin, një cisternë me flamur të Panamasë e dyshuar për shkelje të sanksioneve.
Ngarkesa e saj me naftë bruto u sekuestrua, duke sinjalizuar një epokë të re zbatimi aktiv të sanksioneve.
Për siguruesit, ky shtrëngim paraqet dy sfida: kontroll më të rreptë rregullator dhe pasiguri në rritje për sigurueshmërinë e anijeve.
Ndërkohë, në Lindjen e Mesme – ku tregjet e sigurimeve janë tashmë nën stres për shkak të konflikteve rajonale – shumë kompani kanë filluar të tërhiqen plotësisht.
Një numër gjithnjë e më i madh siguruesish detarë po heqin mbulimin për rreziqet e luftës për anijet që lidhen me Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar apo Izraelin.
Siguruesit po refuzojnë të ofrojnë mbulim, pavarësisht çmimit.
Primet për rrezikun e luftës janë më shumë se trefishuar që nga pranvera e hershme, sidomos për anijet që lidhen me SHBA. Disa oferta tani kapërcejnë 0.5% të vlerës së trupit të anijes – një nivel që nuk ishte parë që nga fillimi i luftës në Ukrainë.
Edhe kushtet janë ashpërsuar. Afatet e njoftimit për mbulim janë shkurtuar nga 48 në 24 orë, duke shtuar presionin ndaj ndërmjetësve dhe pronarëve të anijeve që po përballen me një mjedis kërcënues gjithnjë e më të paqëndrueshëm.
Ankthi në industri po rritet edhe nga pikat e nxehta gjeopolitike si Ngushtica e Hormuzit, ku kalon gati 20% e furnizimit global me naftë.
Një armëpushim i brishtë midis Izraelit dhe Iranit ka bërë pak për të qetësuar situatën, dhe ka ende një “mundësi reale” për rikthim të luftimeve, sipas kompanive private të sigurisë.
